10. ຈົ່ງອະທິບາຍທາດແທ້ ໂຄງປະກອບຂອງສະຕິສັງຄົມ?
10.1. ທາດແທ້ສະຕິສັງຄົມແມ່ນຮູບແບບທີ່ແຕກຕ່າງກັນຂອງຈັນຍາບັນໃນຊີວິດສັງຄົມ, ປະກອບດ້ວຍ: ແນວຄິດ, ທັດສະນະ, ສາຍຜູກພັນ, ອາລົມ, ຄວາມຊິ້ນເຄີຍ, ຮີດຄອງປະເພນີ, ມູນເຊື້ອ...ຂອງສັງຄົມ, ຖືກກໍາເນີດເກີດຂຶ້ນຜ່ານຂະບວນການຄົງຕົວຂອງສັງຄົມ ແລະ ສ່ອງແສງການຄົງຕົວດັ່ງກ່າວໃນແຕ່ລະໄລຍະປະຫວັດສາດອັນແນ່ນອນ.
10.2. ສະຕິສັງຄົມແມ່ນການສ່ອງແສງການຄົງຕົວຂອງສັງຄົມ, ຍ້ອນການຄົງຕົວຂອງສັງຄົມຕັດສິນ. ສະຕິສັງຄົມສ່ອງແສງການຄົງຕົວຂອງສັງຄົມດ້ວຍຫຼາຍຮູບແບບ, ມີລັກສະນະສັບສົນ, ຖືກຄອບງໍາດ້ວຍຫຼາຍປັດໄຈ (ຜົນປະໂຫຍດ, ສາຍຜູກພັນ...). ເມື່ອເງື່ອນໄຂຂອງສັງຄົມມີການປ່ຽນແປງບາງປັດໄຈ, ສະຕິສັງຄົມກໍ່ປ່ຽນແປງໄປນໍາ.
10.3. ທາດແທ້ໂຄງປະກອບຂອງສະຕິສັງຄົມ ມີ 5 ຮູບການຄື:
1. ສະຕິການເມືອງ: ແມ່ນຮູບຖານສະຕິສັງຄົມສອດຄ່ອງ ສ່ອງແສງບັນດາສາຍພົວພັນເສດຖະກິດ, ການເມືອງ, ສັງຄົມ, ຜົນປະໂຫຍດຂອງຊົນຊັ້ນ, ຖານະລະຫວ່າງຊົນຊັ້ນບັນດາຊາດ ຫຼື ລະຫວ່າງບັນດາປະເທດ ກໍ່ຄືທ່າທີຂອງບັນດາຊົນຊັ້ນຕໍ່ກັບອໍານາດ ແຫ່ງລັດຂອງສັງຄົມ, ສາມາດແຍກອອກໄດ້ 2 ສະຕິການເມືອງຄື: ສະຕິການເມືອງທໍາມະດາ ແລະ ລະບົບແນວຄິດການເມືອງ.
2. ສະຕິອໍານາດກົດຫມາຍ: ແມ່ນລະບົບບັນດາທັດສະນະຂອງຊົນຊັ້ນໜຶ່ ກ່ຽວກັບທາດແທ້ບົດບາດຂອງກົດໝາຍ, ກ່ຽວກັບຂອບເຂດສິດອໍານາດ, ພັນທະຂອງບັນດາສະມາຊິກໃນສັງຄົມຂອງລັດ, ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງສັງຄົມບົນພື້ນຖານບັນດາຫຼັກການທີ່ໄດ້ຮັບຮອງດ້ວຍກົດໝາຍ ແລະ ສັງຄົມ.
* ສະຕິອໍານາດກົດຫມາຍສະແດງອອກມີ 3 ເນື້ອໃນຄື:
1. ສະຕິການເມືອງ: ແມ່ນຮູບຖານສະຕິສັງຄົມສອດຄ່ອງ ສ່ອງແສງບັນດາສາຍພົວພັນເສດຖະກິດ, ການເມືອງ, ສັງຄົມ, ຜົນປະໂຫຍດຂອງຊົນຊັ້ນ, ຖານະລະຫວ່າງຊົນຊັ້ນບັນດາຊາດ ຫຼື ລະຫວ່າງບັນດາປະເທດ ກໍ່ຄືທ່າທີຂອງບັນດາຊົນຊັ້ນຕໍ່ກັບອໍານາດ ແຫ່ງລັດຂອງສັງຄົມ, ສາມາດແຍກອອກໄດ້ 2 ສະຕິການເມືອງຄື: ສະຕິການເມືອງທໍາມະດາ ແລະ ລະບົບແນວຄິດການເມືອງ.
2. ສະຕິອໍານາດກົດຫມາຍ: ແມ່ນລະບົບບັນດາທັດສະນະຂອງຊົນຊັ້ນໜຶ່ ກ່ຽວກັບທາດແທ້ບົດບາດຂອງກົດໝາຍ, ກ່ຽວກັບຂອບເຂດສິດອໍານາດ, ພັນທະຂອງບັນດາສະມາຊິກໃນສັງຄົມຂອງລັດ, ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງສັງຄົມບົນພື້ນຖານບັນດາຫຼັກການທີ່ໄດ້ຮັບຮອງດ້ວຍກົດໝາຍ ແລະ ສັງຄົມ.
* ສະຕິອໍານາດກົດຫມາຍສະແດງອອກມີ 3 ເນື້ອໃນຄື:
- ທາດແທ້ບົດບາດກົດໝາຍ.
- ຂອບເຂດສິດອໍານາດ ແລະ ພັນທະຂອງສະມາຊິກໃນສັງຄົມ.
- ລັກສະນະຖືກຕ້ອງກົດໝາຍ ແລະ ບໍ່ຖືກຕ້ອງກົດໝາຍ ຫຼື ການກະທໍາຂອງສັງຄົມ.
ຕົວຢ່າງ: ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍທະບຽນຄອບຄົວຢູ່ຫວຽດນາມແມ່ນຜູ້ຊາຍຕ້ອງມີອາຍຸ 20 ປີ, ສໍາລັບ ເພດຍິງ ອາຍຸ 18 ປີຂຶ້ນໄປຈຶ່ງ ສາມາດອອກທະບຽນໃຫ້ໄດ້.
3. ສະຕິຄຸນສົມບັດ: ແມ່ນທັງໝົດຂອງບັນດາທັດສະນະພູມປັນຍາ ແລະ ພາວະອາລົມຈິດ ມີລັກສະນະລວມຂອງບັນດາຊຸມຊົນກ່ຽວກັບບຸນ-ບາບ, ມະໂນທໍາຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ຄວາມຜາສຸກ, ຄວາມຍຸຕິທໍາ ແລະ ອື່ນໆ.
4. ສະຕິສາສະໜາ: ແມ່ນບັນດາຈິດໃຈອາລົມຈິດທັດສະນະແນວຄິດຫຼັກການສາສະໜາ ສ່ອງແສງແບບເຫຼືອເຊື່ອ ເກີນຄວາມຈິງຂອງຊີວິດ, ຄວາມເປັນພາວະວິໄສການຄົງຕົວສັງຄົມສອດຄ່ອງກັບບັນດາຄວາມຕ້ອງການຈິດໃຈຂອງຄົນໃນເງື່ອນໄຂປະຫວັດສາດໃດໜຶ່ງທີ່ແນ່ນອນ.
5. ສະຕິຄວາມງາມ: ແມ່ນທັງໝົດຂອງຄວາມຮູ້ສຶກສະເທືອນໃຈ, ຄວາມນິຍົມ, ທັດສະນະອຸດົມຄະຕິ, ສ່ອງແສງສາຍພົວພັນ ຂອງຄົນຕໍ່ກັບຄວາມເປັນຈິງພາວະວິໄສ.
ຕົວຢ່າງ: ຜູ້ຊາຍເຮົາເຫັນຜູ້ຍິງງາມແລ້ວເຮັດໃຫ້ມີຄວາມຮູ້ສຶກຕື່ນເຕັ້ນ.
ຕົວຢ່າງ: ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍທະບຽນຄອບຄົວຢູ່ຫວຽດນາມແມ່ນຜູ້ຊາຍຕ້ອງມີອາຍຸ 20 ປີ, ສໍາລັບ ເພດຍິງ ອາຍຸ 18 ປີຂຶ້ນໄປຈຶ່ງ ສາມາດອອກທະບຽນໃຫ້ໄດ້.
3. ສະຕິຄຸນສົມບັດ: ແມ່ນທັງໝົດຂອງບັນດາທັດສະນະພູມປັນຍາ ແລະ ພາວະອາລົມຈິດ ມີລັກສະນະລວມຂອງບັນດາຊຸມຊົນກ່ຽວກັບບຸນ-ບາບ, ມະໂນທໍາຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ຄວາມຜາສຸກ, ຄວາມຍຸຕິທໍາ ແລະ ອື່ນໆ.
4. ສະຕິສາສະໜາ: ແມ່ນບັນດາຈິດໃຈອາລົມຈິດທັດສະນະແນວຄິດຫຼັກການສາສະໜາ ສ່ອງແສງແບບເຫຼືອເຊື່ອ ເກີນຄວາມຈິງຂອງຊີວິດ, ຄວາມເປັນພາວະວິໄສການຄົງຕົວສັງຄົມສອດຄ່ອງກັບບັນດາຄວາມຕ້ອງການຈິດໃຈຂອງຄົນໃນເງື່ອນໄຂປະຫວັດສາດໃດໜຶ່ງທີ່ແນ່ນອນ.
5. ສະຕິຄວາມງາມ: ແມ່ນທັງໝົດຂອງຄວາມຮູ້ສຶກສະເທືອນໃຈ, ຄວາມນິຍົມ, ທັດສະນະອຸດົມຄະຕິ, ສ່ອງແສງສາຍພົວພັນ ຂອງຄົນຕໍ່ກັບຄວາມເປັນຈິງພາວະວິໄສ.
ຕົວຢ່າງ: ຜູ້ຊາຍເຮົາເຫັນຜູ້ຍິງງາມແລ້ວເຮັດໃຫ້ມີຄວາມຮູ້ສຶກຕື່ນເຕັ້ນ.
Lao Kip Calculator
